آیا به دنبال یک اکسیر طبیعی هستید که دارای فواید زیادی برای سلامتی باشد؟ جینسینگ یکی از آن اکسیرهای طبیعی است که شهرت زیادی در جهان دارد و آن را گیاه جوانی یا نوش دارو می‎‌نامند. این گیاه دارویی سرشار از آنتی‌اکسیدان است که قرن‌هاست در طب چینی به دلیل فواید بی‌پایان آن استفاده می‌شود. خواص جینسینگ تنها به یک مورد محدود نمی‌شود و خواص دارویی زیادی دارد؛ به همین دلیل هزاران سال است که برای درمان بیماری‌های بی‌شماری استفاده می‌شود.

در ادامه این مطلب از مجله منجی سبز با ما همراه باشید تا با انواع جینسینگ، خواص و عوارض آن بیشتر آشنا شوید.

جینسینگ چیست؟

جینسینگ یک گیاه ریشه‌ای است که از ریشه آن در طب سنتی آسیای شرقی، به خصوص در چین و کره جنوبی استفاده می‌کنند. در ریشه این گیاه ترکیبات مفیدی مانند جین‌سنوزیدها، ساپونین‌ها، پلی‌ساکاریدها، و آنتوسیانین‌ها وجود دارد که همین موارد باعث خواص دارویی این گیاه شده‌اند. جینسینگ از خانواده زنجبیل است و با نام علمی «Panax ginseng»  شناخته می‌شود.  

این گیاه دارویی با رشد آهسته و ریشه‌های گوشتی، بسته به قدمت و زمان رشد، در سه حالت تازه، سفید و قرمز موجود است. جینسینگ تازه قبل از 4 سال برداشت می‌شود درحالیکه جینسینگ سفید بین 4 تا 6 سال برداشت می‌شود و جینسینگ قرمز بعد از 6 یا چند سال برداشت می‌شود. جنسینگ به شکل‌های مختلف مانند قرص، پودر، عصاره و چای در بازار موجود است و برخی از افراد آن را به عنوان یک مکمل غذایی یا دارو تقویت‌کننده مصرف می‌کنند. 

طبع این گیاه قدیمی و مهم در طب سنتی گرم است و از خواص اصلی آن می‌توان به تقویت قوای جنسی و رفع اختلال نعوظ در مردان اشاره کرد.

انواع جینسینگ

انواع مختلفی از جینسینگ وجود دارد، اما مجبوب‌ترین آنها جینسنگ آمریکایی و جینسنگ آسیایی هستند.

- جینسنگ آسیایی که جینسنگ قرمز یا کره‌ای (Panax ginseng)  نیز نامیده می‌شود، سیستم عصبی را تحریک می‌کند و تحقیقات نشان می‌دهند که به بهبود بیماری‌های عصبی، سرطان و سکته کمک می‌کند.

- جینسینگ آمریکایی یا Panax quinquefolius معمولاً در طب سنتی بومیان آمریکا برای آرامش و مبارزه با خستگی استفاده می‌شود و همچنین هورمون‌ها را تنظیم می‌کند، استرس را کاهش می‌دهد و سیستم ایمنی را تحریک می‌کند.

جینسنگ آسیایی و آمریکایی حاوی ترکیبات مشابهی هستند، اما با توجه به اینکه در آب و هوای مختلف رشد می‌کنند، از لحاظ میزان ترکیبات فعال و تاثیر بر بدن عملکرد آن‌ها یکسان نیست. در حالی که هر دو آداپتوژن هستند و دارای مزایای محافظتی مشابهی برای سلامتی هستند، اما طبق تحقیقات جینسینگ آمریکایی بیشتر مانند یک ماده آرامبخش عمل می‌کند و جینسینگ آسیایی خاصیت تقویت‌کنندگی دارد.

فواید جینسینگ برای سلامتی

جینسینگ به لطف ترکیبات فعال خود به ویژه جین‌سنوزیدها، فواید زیادی برای سلامتی دارد. این ترکیبات دارای خواص ضد التهابی هستند، از مرگ سلولی جلوگیری می‌کنند و مملو از آنتی اکسیدان‌ها هستند. در ادامه به بررسی برخی از فواید کلیدی جینسینگ برای سلامتی بدن می‌پردازیم:

•    بهبود عملکرد مغز

جینسینگ به بهبود تمرکز، حافظه و عملکرد ذهنی کمک می‌کند. این گیاه مستقیماً روی هیپوکامپ، ناحیه‌ای از مغز که مسئول حافظه است، تاثیر می‌گذارد و ظرفیت حافظه و تمرکز را افزایش می‌دهد. ترکیبات موجود در جینسینگ مثل جین‌سنوزید و پتاسیم از مغز در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محفاظت می‌کند.

همچنین جینسنگ با تعدیل انتقال دهنده‌های عصبی(دوپامین و نوراپی‌نفرین) منجر به بهبود عملکرد شناختی، افزایش توانایی یادگیری و تمرکز بهتر می‌شود.

•    کاهش قند خون

جین‌سنوزید موجود در جینسینگ، قند خون ناشتا را در افراد مبتلا به پیش دیابت و دیابت نوع 2 کاهش می‌دهد. جینسینگ آمریکایی و آسیایی عملکرد سلول‌های پانکراس را بهبود می‌بخشد، تولید انسولین را افزایش داده و جذب گلوکز خون را در بافت‌ها افزایش می‌دهد که منجر به تنظیم قند خون می‌شود. 

البته جینسینگ قرمز تخمیر شده تاثیر بیشتری در کنترل قند خون دارد. جینسینگ تخمیر شده توسط باکتری زنده تولید می‌شود که این باکتری کمک می‌کند جین‌سنوزید قوی‌تر و قابل جذب‌تر شود. بنابراین اگر قند خون شما بالاست، بهتر است از این گیاه استفاده کنید.

•    افزایش میل جنسی

جینسینگ به عنوان یک ماده افزایش‌دهنده‌ی میل جنسی و بهبود عملکرد جنسی شناخته شده است. این گیاه با افزایش گردش خون و تاثیر روی سیستم عصبی برای تولید دوپامین، عملکرد جنسی را بهبود می‌بخشد.

مصرف جینسینگ به افزایش سطح هورمون تستوسترون در بدن کمک می‌کند که باعث افزایش میل جنسی و تقویت قوای جنسی می‌شود. ترکیبات فعال موجود در این گیاه به بهبود عملکرد جنسی، افزایش تحریک و کاهش مشکلات جنسی مانند ناتوانی جنسی کمک می‌کنند.

جینسینگ آسیایی به تقویت میل جنسی و درمان اختلال نعوظ کمک می‌کند و در سیستم‌های پزشکی کره‌ای و چینی به‌عنوان یک داروی مقوی جنسی شناخته شده است. این ماده با بالا بردن سطح اکسید نیتریک، جریان خون را در ناحیه تناسلی افزایش می‌دهد که باعث تقویت قوای جنسی می‌شود و در واقع تعداد و کیفیت اسپرم را در مردان افزایش می‌دهد. این گیاه همچنین میل جنسی را در زنان یائسه نیز افزایش می‌دهد.

•    ضد سرطان

جینسینگ علاوه بر اینکه ضد التهاب و سرشار از آنتی‌اکسیدان است، خاصیت ضد سرطانی نیز دارد. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف منظم جینسینگ خطر ابتلا به سرطان را تا 16 درصد کاهش می‌دهد. از آنجایی که جینسینگ سرشار از ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مانند ساپونین‌ها و فلاونوئیدها است، با رادیکال‌های آزاد مبارزه کرده و از برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه، سرطان کبد، سرطان پانکراس، سرطان تخمدان و سرطان معده جلوگیری می‌کند.

•    کاهش کلسترول

کلسترول بالا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می‌دهد، زیرا تجمع کلسترول ناسالم در جریان خون باعث ایجاد پلاک در شریان می‌شود. ترکیبات ضد کلسترول موجود در جینسینگ با کاهش سطح کلسترول بالا به محافظت در برابر بیماری قلبی کمک می‌کند. بر اساس تحقیقات، مکمل‌های جینسینگ میزان کلسترول مضر معروف به کلسترول LDL را کاهش می‌دهد، در حالی که کلسترول HDL که چربی سالمی است و به پایین نگه داشتن سطح کلسترول LDL کمک می‌کند را افزایش می‌دهد.

•    تقویت سیستم ایمنی بدن

جینسینگ با افزایش سلول‌های ایمنی خون، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. این سلول‌ها مسئول تشخیص و مبارزه با عوامل خطرناک در بدن هستند. با افزایش تعداد این سلول‌ها، قابلیت بدن در مقابله با انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها بهبود می‌یابد و سیستم ایمنی بهتری خلق می‌شود. این گیاه دارای خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضدویروسی قوی است و عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند.

•    کاهش التهاب

التهاب عامل دیگری است که در ایجاد بیماری قلبی و همچنین سایر بیماری‌های مزمن نقش دارد. جینسینگ دارای خواص ضد التهابی قوی است و به کاهش التهاب‌های بدن کمک می‌کند. از آنجایی که جینسینگ حاوی جین‌سنوزید است، بنابراین از التهاب جلوگیری کرده و آنتی‌اکسیدان را در سلول‌ها افزایش می‌دهد. البته بهتر است از جینسینگ قرمز استفاده کنید، زیرا این نوع جینسینگ فعالیت آنتی‌اکسیدان را در سلول پوست افراد مبتلا به اگزما بهبود می‌بخشد و استرس اکسیداتیو را با افزایش فعالیت آنزیم آنتی‌اکسیدان کاهش می‌دهد. انواع دیگر جینسینگ نیز خاصیت زیادی دارند، اما اگر به دنبال خاصیت ضد التهاب آن هستید، سراغ نوع قرمز آن بروید.

•    انرژی‌زا

برای افرادی که همیشه احساس خستگی دارند، جینسینگ یک انتخاب عالی است. مصرف جینسینگ باعث افزایش انرژی در بدن و کاهش خستگی می‌شود. برخی ترکیبات این گیاه مثل پلی ساکاریدها و الیگوپپتیدها باعث کمتر شدن استرس اکسیداتیو و افزایش تولید انرژی در سلول‌ها می‌شود و در نتیجه خستگی فرد کمتر می‌شود‌. شما با مصرف این گیاه سیستم اعصاب مرکزی خود را تقویت می‌کنید و غده‌های هورمونی شما عملکرد بهتری خواهد داشت. در نتیجه با خوردن جینسینگ شادابی و انرژی بیشتری در طول روز تجربه می‌کنید.

عوارض جانبی جینسینگ

مصرف بیش از اندازه هر گیاه دارویی می‌تواند عوارض جانبی به همراه داشته باشد. مانند هر داروی گیاهی، باید دوز توصیه شده روزانه را رعایت کنید. اگرچه جینسینگ به طور کلی بی خطر است، اما برخی ممکن است عوارض جانبی جزئی را تجربه کنند.  برخی از عوارض مصرف بیش از حد این گیاه عبارتند از:

- سردرد

- بی‌خوابی

- مشکلات گوارشی

- اسهال

- واکنش پوستی

- نوسان فشار خون / قند خون

- افزایش ضربان قلب 

- به هم ریختگی چرخه قاعدگی

- تغییرات خلق و خو

مصرف بیش از اندازه هر گیاهی ممکن است باعث واکنش آلرژیک شود، بنابراین در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی، مصرف جینسینگ را قطع کنید.

روش مصرف جینسینگ

این گیاه در اشکال مختلفی مانند پودر، قرص، کپسول و عصاره موجود است. دوز مصرفی که توصیه می‌شود بستگی به محصولی دارد که استفاده می‌کنید. برای مثال روزانه 2 گرم از پودر آن را می‌توانید با مایعاتی مانند آب، شیر یا آب‌میوه مخلوط و مصرف کنید. اگر برای اولین بار از جینسینگ استفاده می‌کنید، با نیم گرم یک یا دو بار در روز شروع کنید، زیرا ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. 

همچنین می‌توانید آن را به شکل دمنوش یا جوشانده نیز مصرف کنید. برای تهیه دمنوش این گیاه هم یک یا دو قاشق چایخوری جینسینگ را داخل ظرف دمنوش ریخته و صبر کنید تا دم بکشد. برای طعم‌دهی بهتر می‌توانید از کمی عسل استفاده کنید. قرص آن هم به‌صورت روزانه همراه با یک لیوان آب کامل قبل یا بعد وعده غذایی مصرف می‌شود. البته بهتر است که درباره دوز مصرفی آن، با پزشک خود مشورت کنید.

سخن پایانی    

استفاده از گیاهان دارویی برای درمان بیماری‌های مختلف از دیرباز رایج بوده است. جینسینگ یکی از گیاهان پر خواص در طب سنتی است که دارای فواید گوناگونی برای زنان و مردان است. این گیاه را می توان به صورت تازه مصرف کرد یا از آن چای تهیه کرد. هم چنین قرص و پودر جینسینگ هم در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. چنانچه از بیماری زمینه‌ای رنج می‌برید، قبل از مصرف جینسینگ، حتماً با پزشک مشورت کنید.