دیابت یا به اصطلاح بیماری قند یک بیماری شایع در جهان است که به علت کاهش تولید انسولین یا مقاومت سلولی بدن در برابر انسولین ایجاد شده و باعث افزایش قند خون نسبت به حالت طبیعی می‌شود. 

قند (گلوکز) از مواد غذایی که به صورت روزانه استفاده می‌کنیم برای تأمین انرژی سلول‌ها وارد بدن می‌شود. بدن از گلوکز به‌عنوان یک منبع انرژی و سوخت استفاده می‌کند. اگر میزان این گلوکز، بیشتر از میزان نیاز و مصرف بدن باشد، مقدار اضافی در بدن ذخیره می‌شود. زمانی که حجم گلوکزهای موجود درخون بیشتر از حد معمول ‌شود باعث بیماری دیابت (قند خون) می‌شود. 

دیابت به‌ دو صورت نوع یک و نوع دو در افراد بروز می‌کند؛ در دیابت نوع یک، بدن قادر به تولید انسولین نیست؛ بنابراین نیازمند تزریق مداوم انسولین است. از سوی دیگر، دیابت نوع دو عمدتاً ناشی از مقاومت به انسولین و کاهش تدریجی تولید انسولین است که معمولاً با تغییرات سبک زندگی و مصرف دارو کنترل می‌شود.

متعادل نگه داشتن قند خون برای افراد دیابتی بسیار مهم است. این بیماری می‌تواند بر اثر عوامل مختلف که مهم ترین عامل آن ژنتیک است، به انسان منتقل شود. با این حال سبک زندگی نادرست مثل چاقی بیش از حد و استفاده افراطی از شیرینی‌جات نیز می‌تواند شما را در دام دیابت گیر بیاندازد. تغییر در شیوه زندگی، ورزش روزانه و رژیم غذایی مناسب عواملی است که در پیشگیری و حتی درمان این بیماری موثر است.

اگرچه دارو‌های متعددی جهت کاهش میزان قند خون وجود دارد، ولی به دلیل عدم بهبودی کامل این بیماری با مصرف این دارو‌ها، تمایل به استفاده از درمان‌های جایگزین و سنتی افزایش یافته است. در این میان گیاهان دارویی خاصی وجود دارند که به طرز معجزه آسایی، در کاهش قند خون موثر هستند. اگر شما هم یکی از افرادی هستید که از دیابت رنج می‌برید و به دنبال یک روش طبیعی برای تنظیم قند خون خود هستید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

علائم قند خون بالا چیست؟

گاهی اوقات در بررسی آزمایش خون شما، مقدار قند خون شما از حد نرمال بالاتر اما هنوز به حدی نیست که نیاز به مصرف دارو جهت کنترل دیابت داشته باشید؛ به این حالت پیش دیابت می‌گویند که در این شرایط فرد مستعد ابتلا به دیابت است. وجود علائم شایع قند خون در کسانی که هنوز بیماری دیابت در آنها تشخیص داده نشده، یک علامت هشداردهنده برای این بیماری می‌باشد. این علائم عبارتند از:

•    تشنگی بیش ازحد

•    افزایش اشتها

•    مشکلات بینایی

•    خستگی مفرط

•    کاهش وزن

•    تکرر ادرار

•    عدم بهبود زخم

•    خشکی دهان

•    عفونت‌های مکرر

چنانچه این علائم را در بدن خود مشاهده کردید، با مراجعه به پزشک و سپس با انجام یک آزمایش می‌توانید میزان قند خون خود را بررسی نمایید.

گیاهان موثر برای کاهش قند خون

برخی از گیاهان دارویی نتایج امیدوارکننده‌ای را در کنترل دیابت و کاهش سطح قند خون نشان داده‌اند که در ادامه به معرفی و نحوه مصرف آنها می‌پردازیم :

•    مریم گلی

مصرف مریم گلی با معده خالی به میزان قابل توجهی سطح گلوکز خون را کاهش می‌دهد. ترشح و فعالیت انسولین را افزایش می‌دهد که به کاهش قند خون در افراد پیش دیابتی و مدیریت آن در دیابت نوع 2 کمک می‌کند. جدای از آن، عملکرد کبد را نیز بهبود می‌بخشد که موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود. یکی دیگر از فواید شگفت‌انگیز مریم گلی، توانایی آن در کاهش سطح کلسترول و تری‌گلیسیرید در خون، به‌ویژه در بیماران دیابتی است. اگرچه این گیاه اغلب به عنوان طعم دهنده غذاهای گوشتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما اگر به صورت دمنوش مصرف شود موثرتر خواهد بود. 

روش مصرف:

بهترین روش استفاده از مریم گلی به صورت دمنوش است. همچنین می‌توانید برگ‌های تازه آن را بخورید یا به غذای خود اضافه کنید یا از مکمل‌های مریم گلی استفاده کنید.

برای تهیه دمنوش مریم گلی در یک فنجان آب جوش 1 تا 2 برگ آن را قرار دهید و بگذارید 5 دقیقه دم بکشد. این دمنوش را صبح زود با معده خالی میل کنید. 2تا 3 فنجان از این دمنوش را در طول روز می‌توانید مصرف کنید.

•    زغال اخته

زغال اخته یکی دیگر از گیاهان موثر برای درمان دیابت است که نه تنها به بیماران دیابتی نوع 2 که از سطح قند خون بالا رنج می‌برند کمک می‌کند، بلکه در درمان دیابت شیرین نیز بسیار موثر است. زغال اخته حاوی ترکیبی به نام گلوکینین است که به انسولین گیاهی معروف است و موجب کاهش سطح قند خون می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدن آب زغال اخته بدون قند و یا خوردن میوه خشک آن می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند. همچنین این میوه قدرت بینایی را در افراد مبتلا به دیابت افزایش می‌دهد. 

روش مصرف:

آب زغال اخته همراه با پالپ آن در دسترس‌ترین و ایمن ترین راه برای کنترل سطح قند خون است که می‌توانید یک بار صبح و یک بار شب (یک ساعت قبل از شام) مصرف کنید.

•    پونه کوهی

پونه کوهی که به نام مرزنجوش نیز شناخته می‌شود، حاوی گلیکوزیدهایی است که سطح قند خون را در بدن کاهش می‌دهد. این گیاه فعالیت لوزالمعده را افزایش می‌دهد تا انسولین بیشتری بسازد و با مهار میل به شیرینی، موجب کاهش قند خون می‌شود. همچنین سیستم ایمنی بدن را نیز تقویت می‌کند. 

روش مصرف:

از پونه کوهی تازه یا خشک می‌توانید در غذاهای خود استفاده کنید و یا به صورت دمنوش مصرف کنید. برای درست کردن دمنوش، یک قاشق چای خوری پونه کوهی خشک یا تازه به یک فنجان آب جوشیده اضافه کنید و بگذارید 5 دقیقه دم بکشد. این دمنوش را بهتر است صبح زود میل کنید.

•    زنجبیل

زنجبیل یکی از گیاهان دارویی محبوب در میان همه مردم دنیا است که علاوه بر طعم و عطر خوشمزه‌اش، خواص درمانی فراوانی دارد. این ادویه معطر نیز به کاهش و کنترل سطح گلوکز خون کمک می‌کند. بسیاری از تحقیقات علمی نشان داده‌اند که زنجبیل با افزایش ترشح انسولین و با افزایش حساسیت به انسولین، جذب قند در سلول‌های عضلانی را افزایش می‌دهد و به کاهش قند خون و تنظیم آن کمک می‌کند. مصرف روزانه 2 گرم پودر زنجبیل می‌تواند قند خون ناشتا را تا 12 درصد کاهش دهد.

روش مصرف:

زنجبیل را هم می‌توانید به صورت خام و هم در غذای خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید روز خود را با یک دمنوش زنجبیل شروع کنید و از فواید آن بهره‌مند شوید.

•    دارچین

دارچین یکی از گیاهان دارویی شگفت‌انگیز برای دیابت است. تحقیقات نشان داده اند که مصرف دارچین سطح قند خون ناشتا را تا 10-20 درصد کاهش می‌دهد. این امر به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که در کنترل قند خون خود مشکل دارند بسیار مفید می‌باشد. مصرف منظم دارچین به کنترل قند خون بالا کمک می‌کند و از این رو، می تواند به عنوان یک داروی جایگزین برای درمان دیابت استفاده شود.

روش مصرف:

برای تنظیم قند خون کافی است یک عدد چوب دارچین را داخل استکان چای خود قرار دهید. همچنین می‌توانید پودر دارچین را همراه با چای خود دم کنید یا یک قاشق چای‌خوری از آن را داخل استکان آب جوش بریزید و به صورت دمنوش پس از ده دقیقه میل کنید. مصرف روزانه 1-6 گرم دارچین توصیه می‌شود.

•    گزنه

گیاه گزنه در طب سنتی یک داروی کاربردی و مهم برای کاهش قند خون است. این گیاه باعث کاهش گلوگز در خون می‌شود. همچنین نقش محافظتی در برابر افزایش میزان قند خون  و تخریب سلول‌های پانکراس دارد. استفاده از دمنوش گزنه روش موثری درکنترل قند خون و همچنین بهبود عملکرد قلب و عروق در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو می‌باشد.

روش مصرف:

برگ گزنه را در یك لیوان آبجوش ریخته و ده دقیقه صبر کنید تا دم بکشد، سپس میل کنید.  سعی کنید دمنوش گزنه را با معده‌ی پر و بعد از غذا مصرف کنید.

•    برگ انجیر

برگ انجیر خاصیت ضد دیابتی دارد و به کاهش سطح قند خون کمک می‌کند. پتاسیم موجود در برگ انجیر، مانع بالا رفتن قند خون در بدن می‌شود. اگر این داروی گیاهی به طور منظم مصرف شود، نیاز به مصرف انسولین در بیماران دیابتی کاهش می‌یابد.

روش مصرف:

برگ انجیر را می‌توانید مانند چای دم کرده و به همراه صبحانه میل کنید. با این حال، قبل از مصرف چای برگ انجیر با پزشک خود مشورت کنند، چرا که بسته به میزان اثربخشی آن، ممکن است به انسولین کمتری نیاز داشته باشید.

•    جینسینگ

محققان اخیرا دریافته‌اند که جینسینگ نیز دارای خواص ضد دیابتی می‌باشد. وقتی جینسینگ مصرف می‌کنید، جذب کربوهیدرات‌ها کند می‌شود و سلول‌ها گلوکز بیشتری می‌گیرند و استفاده می‌کنند. علاوه بر این، تولید انسولین در پانکراس نیز افزایش می‌یابد که همه‌ی اینها موجب پیشگیری از ابتلا به دیابت می‌شوند.

جین سنوزید موجود در جنسینگ با محافظت از سلول‌های بتا در لوزالمعده که باعث تولید و آزادسازی انسولین می‌شوند و کاهش مقاومت به انسولین منجر به تنظیم قندخون می‌شود. 

روش مصرف:

جینسینگ را می‌توانید به شکل خام استفاده کنید و یا به غذاهایتان اضافه کنید. همچنین می‌توانید ریشه یا پودر جینسینگ را به آب جوش اضافه کنید. بگذارید 5-6 دقیقه دم بکشد و سپس میل کنید. دمنوش جینسینگ را صبح زود و قبل از شام مصرف کنید.

چگونه گیاهان به کاهش قند خون و درمان دیابت کمک می‌کنند؟

بسیاری از گیاهان حاوی ترکیبات طبیعی هستند که می‌توانند به افزایش حساسیت به انسولین، کاهش التهاب و تقویت بدن برای تنظیم گلوکز کمک کنند. برخی از گیاهان حاوی ترکیبات زیست فعال هستند که مانند انسولین عمل کرده و جذب گلوکز توسط سلول‌ها را افزایش می‌دهند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند به کاهش جذب قند کمک کنند. 

لازم به ذکر است که این گیاهان در کنار یک رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم می‌توانند تاثیر بهتری در تنظیم قند خون بیماران دیابتی داشته باشند. 

آیا گیاهان دارویی برای کنترل دیابت بهتر از داروهای شیمیایی هستند؟

داروهای دیابت، مانند تزریق انسولین و داروهای خوراکی مانند متفورمین، روش استانداردی برای درمان دیابت است. در حالی که این داروها می‌توانند در بسیاری از موارد موثر باشند، اما اغلب با عوارض جانبی احتمالی همراه هستند.

به عنوان مثال، برخی از افراد ممکن است در هنگام استفاده از این داروها، ناراحتی گوارشی، افزایش وزن یا هیپوگلیسمی (کاهش قند خون) را تجربه کنند. در مقابل، داروهای گیاهی گزینه مطمئن‌تری برای مدیریت دیابت هستند. از این گیاهان طبیعی سال‌ها در سیستم‌های مختلف درمانی سنتی استفاده شده است.

هدف این درمان‌ها رسیدگی به علل ریشه‌ای دیابت به جای کاهش علائم آن است. آنها یک رویکرد جامع را ارائه می‌دهند که نه تنها به تنظیم قند خون بالا کمک می‌کند، بلکه سلامت کلی بدن را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، گیاهان دارویی معمولاً در مقایسه با داروهای شیمیایی عوارض جانبی کمتری دارند. 

سخن پایانی 

اخیراً استفاده از گیاهان دارویی برای درمان دیابت و تنظیم قند خون محبوبیت زیادی پیدا کرده است. این داروهای طبیعی موثر به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان‌ها، مواد مغذی و ترکیبات فعال، سطح قند خون را کنترل، عملکرد انسولین را بهبود و مقاومت به انسولین را کاهش می‌دهند. 

توجه داشته باشید که مصرف گیاهان دارویی تحت هیچ شرایطی نباید جایگزین داروهای ضد دیابت یا انسولین شود، چرا که اثر این گیاهان بر کاهش قندخون خفیف است و در ثانی از فردی به فرد دیگر متفاوت بوده و همچنین ممکن است با دیگر داروهای مورد استفاده بیماران تداخل داشته باشند، پس حتما قبل از مصرف هر کدام با پزشکتان مشورت کنید.