سندروم پیش از قاعدگی علائمی است که می‌تواند کام هر بانویی را تلخ کند. تقریبا بیشتر زنان هر ماه حداقل یک نشانه از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه می‌کنند و گاهی خودشان حتی از آن بی‌خبرند.

این سندروم در برخی موارد، خفیف است و مشکل جدی ایجاد نمی‌کند، اما در برخی موارد می‌تواند زندگی روزمره‌ی یک زن و حتی اطرافیان او را مختل کند. هیچ درمان واقعی برای PMS وجود ندارد، اما شما می‌توانید از برخی از روش‌های طبیعی و آسان برای تسکین و کنترل علائم سندرم پیش از قاعدگی استفاده کنید.

سندرم پیش از قاعدگی(PMS) چیست؟

سندرم پیش از قاعدگی مجموعه‌ علائمی است که زنان حدود یک تا دو هفته قبل از دوره قاعدگی، در فاز لوتئال تجربه می‌کنند و ممکن است برای برخی از زنان بلافاصله پس از شروع خونریزی قاعدگی ناپدید شوند و برخی دیگر در تمام طول دوره خود نیز این علائم را داشته باشند. علائم PMS می‌تواند جسمی، روانی و احساسی باشد.

این علائم شامل حساس شدن سینه‌ها، نفخ ، احتباس مایعات، بروز جوش و آکنه، کمردرد، خستگی و میگرن می‌باشد و همچنین در برخی از زنان به دلیل عدم تعادل هورمونی و تغییر میزان آنها باعث علائم احساسی این سندروم مانند نوسانات خلقی، استرس، اضطراب و حتی افسردگی می‌شود. به این اختلالات پیش از قاعدگی که معمولاً هر ماه اتفاق می‌افتند، سندروم پیش از قاعدگی یا PMS می‌گویند.

چگونه سندرم پیش از قاعدگی را تشخیص دهیم؟

هیچ تست آزمایشگاهی منحصر به فردی برای تشخیص این سندرم وجود ندارد. برخی شرایط ممکن است شبیه PMS باشند، از جمله سندرم خستگی مزمن، اختلالات تیروئید و اختلالات خلقی، مانند افسردگی و اضطراب. 

بنابراین روزی که برای اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و روز ناپدید شدن آنها را یادداشت کنید. همچنین حتما روزهای شروع و پایان پریود خود را علامت بزنید تا مطمعن شوید که این علائم مربوط به این سندروم است یا خیر!

علت بروز سندرم پیش از قاعدگی

شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که دلیل علایم پیش از قاعدگی چیست؟ تحقیقات علمی هنوز نتوانسته‌اند یک علت قطعی برای این سندرم ذکر کنند. همچنین هنوز مشخص نیست که چرا برخی افراد علائم آن را شدیدتر از دیگران تجربه می‌کنند. از نظر طب سنتی، سرد مزاجی دلیل ایجاد این سندروم است و با ابتلا به آن، حالت سردی و خشکی در مغز و اندام‌های بدن نیز تشدید خواهد شد. از دیگر عوامل موثر در بروز این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تغییرات هورمونی:  بسیاری از کارشناسان معتقدند که این سندرم در پاسخ به تغییر سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون اتفاق می‌افتد. این هورمون‌ها به طور طبیعی در طول چرخه قاعدگی در نوسان هستند. در طول فاز لوتئال که پس از تخمک‌گذاری رخ می‌دهد، هورمون‌ها به اوج خود می‌رسند و سپس به سرعت کاهش می‌یابند که ممکن است منجر به بروز اضطراب، تحریک‌پذیری و سایر تغییرات خلقی شود.

تغییرات شیمیایی در مغز:  انتقال‌دهنده‌های عصبی سروتونین و نوراپی‌نفرین که چندین عملکرد مهم در بدن مانند کمک به تنظیم خلق‌وخو، احساسات و رفتار را برعهده دارند، ممکن است در بروز علائم سندرم پیش از قاعدگی نقش داشته باشند. به عنوان مثال، کاهش استروژن ممکن است باعث آزاد شدن نوراپی‌نفرین شود که منجر به کاهش تولید دوپامین، استیل‌کولین و سروتونین می‌شود. این تغییرات باعث بروز مشکلات بی‌خوابی، تغییر خلق‌و‌خو یا افسردگی می‌شوند.

افسردگی : احتمال تجربه این سندروم در افراد مبتلا به بیماری‌های روانی مانند افسردگی یا اضطراب بسیار بیشتر است.

درمان‌های گیاهی و خانگی سندرم پیش از قاعدگی

گاهی اوقات می‌توانید علائم سندرم پیش از قاعدگی را با ایجاد تغییراتی در نحوه غذا خوردن، ورزش و سبک زندگی روزمره کاهش دهید. سبک زندگی مانند تغذیه و ورزش تاثیر زیادی بر تنظیم ترشح هورمون‌ها دارد.

اگرچه به اکثر خانم‌ها توصیه می‌شود که از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنند و از داروهای شیمیایی، به عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های درمانی به ویژه در افراد با علائم شدید یاد می‌شود، اما این داروها تنها راهکار درمانی موجود نیستند و استفاده از آن‌ها تنها در موارد شديد يا مواردي كه بيمار به درمان‌هاي ديگر پاسخ نداده باشد، ضرورت می‌یابد.  

همانند بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات جسمانی و روحی سندروم پیش از قاعدگی را نیز می‌توان به کمک طب سنتی و گیاهان دارویی بهبود داد. مصرف داروهاي گیـاهی قدمتی دیرینه دارد وعلاوه بر مقرون به صرفه و در دسترس بودن، عمدتا عوارض جانبی کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند. این گیاهان به دلیل دارا بودن خواصی همچون تنظیم هورمون‌ها، ضد افسردگی، ضد اسپاسم، ضد درد، ضد التهاب، ضد اضطراب و بی‌قراری، آرام‌بخشی و خواب آوری، در درمان PMS موفق عمل می‌کنند. در ادامه به معرفی برخی از این گیاهان می‌پردازیم که در کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی موثر هستند.

•    زنجبیل

زنجبیل دارای طبع گرم و خاصیت آرام‌بخشی است. به همین خاطر در دوران سندروم پیش از قاعدگی، با تحریک گردش خون سبب افزایش خون‌رسانی به سلول‌های عصبی و کاهش التهاب می‌شود که از این طریق آرامش بیشتری را برای فرد به ارمغان می‌آورد. تحقیقات نشان داده‌اند که زنجبیل برای متعادل کردن هورمون‌ها، تسکین حالت تهوع و سوء هاضمه مفید است. 

یکی از علائم PMS ،بروز سردرد و تشدید میگرن است. در این دوره، شیوع سردرد شدید در مرحله لوتئال و عدم اثرگذاری مناسب مسکن‌ها منجر به تحریک پذیری، اضطراب و عصبانیت می‌شود. مصرف زنجبیل در این دوران سبب کاهش قابل توجهی در شدت سردرد نیز می‌شود. 

بهترین روش مصرف این گیاه به صورت دمنوش است. دمنوش زنجبیل برای تسکین PMS فوق‌العاده است. همچنین می‌توانید عصاره‌ی روغنی زنجبیل را به صورت موضعی برای تقویت جریان خون و کاهش درد روی نواحی حساس ماساژ دهید.

•    بادرنجبویه

این گیاه شگفت انگیز به طور قابل توجهی در کاهش شدت علائم PMS و شدت دردهای قاعدگی موثر شناخته شده است. بادرنجبویه به کاهش علائم مربوط به پیش‌از قاعدگی مانند تنفس نامنظم، خستگی، ترشحات بیش از حد و تورم سینه کمک می‌کند .اثربخشی بادرنجبویه به همین جا ختم نمی شود. بسیاری از زنان در دوره قاعدگی با علائم اضطراب و افسردگی مواجه می‌شوند. تحقیقات نشان داده‌اند که بادرنجبویه در بهبود اضطراب و افسردگی نیز موثر است. این گیاه می‌تواند به عنوان یک ضداضطراب طبیعی عمل کرده و احساسات ناراحتی را کاهش دهد.

استفاده مداوم بادرنجبویه به مرور باعث کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی می‌شود، بنابراین بهتر است این گیاه را به طور منظم در طول این دوران به شکل مکمل‌های گیاهی و دمنوش مصرف کنید.

•    بابونه

بابونه، یک چای محبوب برای کاهش استرس و اضطراب است که می‌تواند به تسکین خلق و خو و خواب بهتر کمک کند. ترکیبات شیمیایی موجود در این گیاه دارویی دارای خواص ضد التهابی، ضد اسپاسم (رفع دردهای شکمی و لگنی)، آرام‌بخشی و ضد اضطرابی است. از این رو فرآورده‌های حاوی بابونه، تأثیر قابل‌توجهی بر اختلالات پیش از قاعدگی دارند.

چای بابونه درد ناشی از گرفتگی قاعدگی را کاهش می‌دهد. همچنین به دلیل خاصیت آرام‌بخشی نوشیدن یک فنجان چای بابونه به سرعت تحریک پذیری و نوسانات خلقی را کاهش می‌دهد. از آنجایی که چای بابونه بدون کافئین است، بنابراین در این دوران می‌توانید این چای را جایگزین نوشیدنی‌های کافئین‌دار خود کنید.

•    رازیانه

گیاهی که مهمترین تاثیر را در چرخه قاعدگی بانوان داشته و سبب کاهش درد در این دوران می‌ شود، رازیانه می‌‌باشد. رازیانه که با عنوان “گیاه بانوان” نیز شناخته می‌‌شود، یک فیتواستروژن است، به این معنی که مانند استروژن در بدن عمل می‌کند و باعث تنظیم هورمون‌ها و کاهش علائم PMS می‌شود.

از جمله علایم آزاردهنده پیش از قاعدگی که بسیاری از خانم‌ها تجربه می‌کنند، نفخ شکم و احتباس مایعات در بدن است که هر دو مورد می‌توانند منجر به دردهای عضلانی و احساس گرفتگی شوند. رازیانه ضد نفخ و ادرارآور است و به این ترتیب برای درمان نفخ شکم و احتباس مایعات در بدن (پیش از قاعدگی یا حین آن) موثر واقع می‌شود. دمنوش رازیانه، پودر رازیانه، عصاره رازیانه و سایر فرآورده‌های این گیاه، برای رفع موارد مذکور موثر هستند.

همچنین می‌توانید با تهیه دمنوش رازیانه ستین (ویژه بانوان) از وب‌سایت ما، علائم و دردهای ناشی از این سندروم را تا حد زیادی کاهش دهید. این دمنوش با خواص ضدالتهابی، ضداضطراب، تنظیم هورمونی و آرام‌بخشی به کاهش علائم آندومتریوز، سندرم پیش از قاعدگی، درد‌های قاعدگی و سایر مشکلات مربوط به سلامت بانوان کمک می‌کند.

•    اسطوخودوس

اسطوخودوس برای خانم هایی که به مشکل بی خوابی و افسردگی پیش از قاعدگی مبتلا هستند پیشنهاد می‌شود. این گیاه تاثیر بسیار مثبتی در بهبود بی‌خوابی‌های شبانه دارد. همانطور که قبلا اشاره شد سندروم پیش از قاعدگی می‌تواند با مشکلات گوارشی و نفخ معده خود را نشان دهد. اسطوخودوس تقویت‌کننده معده است و داروی مناسبی برای مشکلات گوارشی می‌باشد.

براساس تحقیقات، اسطوخودوس به طور قابل توجهی افسردگی و گیجی ناشی از PMS را کاهش می‌دهد و می‌تواند به عنوان یک درمان موثر در کاهش علائم احساسی آن عمل کند.

از اسطوخودوس می‌توانید هم به صورت دمنوش و هم به صورت روغن استفاده کنید. یک قاشق مرباخوری اسطوخودوس را در یک لیوان آب جوش دم کنید و همراه عسل نوش جان کنید. و یا پیش از خواب دو قطره روغن اسطوخودوس را بر روی بالش خود اسپری کنید.

جمع‌بندی

زنان اغلب علائم PMS را به عنوان بخشی طبیعی از زندگی می‌پذیرند. درست است، زمانی که بدنتان این درد فیزیولوژیکی ماهانه را پشت سر می‌گذارد، باید چیزی را احساس کنید، اما علائم شدید آن طبیعی نیست!

 تعداد بیشماری از داروهای طبیعی وجود دارد که می‌توان از آنها برای تسکین این علائم استفاده کرد. اما لازم به ذکر است که مصرف همه گیاهان و مکمل‌ها برای همه بی خطر نیست. درست است که گیاهان و مواد معدنی می‌توانند اثر دارویی بر بدن شما داشته باشند، اما ممکن است عوارض جانبی نیز ایجاد کنند. به عنوان مثال، برخی از گیاهان و مکمل‌ها می توانند با داروها و سایر مکمل‌ها تداخل داشته باشند که منجر به عوارض جانبی جدی مانند خونریزی یا مشکلات فشار خون شوند. 

بنابراین قبل از مصرف هر گونه مکمل یا گیاهی، با پزشک خود مشورت و سپس با یک متخصص طب سنتی در مورد تداخلات و توصیه‌های احتمالی صحبت کنید.