حتما با سیر بد بوی پر خاصیت آشنا هستید. اما آیا تا به حال در مورد سیر سیاه چیزی شنیده‌اید؟ سیری که راحت‌تر خورده می‌شود، بو ندارد و طعم شیرینی دارد! 

سیر خام زمانی که در دمای بالا و رطوبت کنترل شده تخمیر می‌شود به سیر سیاه تبدیل می‌شود. سیر سیاه مغذی‌تر از سیر سفید است و فواید مختلفی برای سلامتی دارد. اما علیرغم فوایدی که برای سلامتی دارد، زیاد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. مصرف سیر سیاه به دوران مصر باستان برمی‌گردد و همچنین از قدیم در طب سنتی هند و چین نیز کاربرد داشته است.

در این مقاله می‌خواهیم نگاه دقیق‌تری به سیر سیاه بیندازیم و ببینیم این ماده‌ی غذایی چیست، چه فوایدی دارد و چگونه می‌توان از آن استفاده کرد. پس با ما همراه باشید.

سیر سیاه چیست؟

سیر سیاه از سیر خام به دست می‌آید و همانگونه که از نامش پیداست، سیاه‌رنگ است. این فرآورده‌ی غذایی از تخمیر سیر معمولی در حرارت و رطوبت کنترل شده تهیه می‌شود. در این فرآیند سیر را بین ۵۰ تا ۹۰ روز در دمای تقریبی ۶۰ تا ۷۷ درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌کنند. پس از آن رنگ حبه‌های سیر سیاه می‌شود و حالت ژله‌ای و مزه شیرینی پیدا می‌کند. 

این فرآیند باعث تولید ترکیبات جدیدی می‌شود که طعم، رنگ، بافت و خواص سیر سیاه را از سیر سفید متمایز می‌کند. برخی از مواد شیمیایی موجود در سیرخام (به ویژه آلیسین) تجزیه می‌شوند، که طی این فرایند طعم تند سیر خام به طعمی شیرین تبدیل می‌شود. حرارت، غلظت آلیسین را کاهش می‌دهد اما خاصیت کلی آنتی‌اکسیدانی سیر را تقویت می‌کند که این امر هضم سیر سیاه را نسبت به سیر خام راحت‌تر می‌کند. 

فواید سیر سیاه برای سلامتی:

•    تقویت سیستم ایمنی بدن

همانطور که می‌دانیم یکی از خواص سیر تقویت سیستم ایمنی بدن است و سیر سیاه نیز از این قاعده مستثنی نیست. محققان بر این باورند که سیر سیاه با تقویت سیستم ایمنی بدن از ابتلا به بیماری‌های باکتریایی و ویروسی جلوگیری می‌کند. همچنین باعث بهبود عملکرد دستگاه گوارش و تنفس نیز می‌شود.

•    تنظیم قند خون

سیر سیاه به تنظیم انسولین و کنترل سطح قند خون کمک می‌کند. بعلاوه خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می‌دهد و از عوارض ناشی از دیابت کنترل نشده جلوگیری می‌کند. البته لازم به ذکر است که هنوز تحقیقات بیشتری برای تأیید قطعی این خواص مورد نیاز است.

•    آنتی‌اکسیدان بالا

فرآیند تولید سیر سیاه باعث می‌شود این ماده حاوی آنتی‌اکسیدان‌های بیشتری نسبت به سیر خام باشد. در فرآیند تخمیر، ترکیبی به نام آلیسین که بوی تند سیر را شکل می‌دهد، به ترکیبات آنتی‌اکسیدانی مانند آلکالوئیدها و فلاونوئیدها تبدیل می‌شود. به همین دلیل، سیر سیاه سرشار از آنتی‌اکسیدان است و می‌تواند به محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک کند.

آب سیر سیاه رادیکال‌های آزادی که به کبد، خون و کلیه‌ها آسیب می‌رساند را کاهش می‌دهد.

•    حفظ سلامت مغز

سیر سیاه ضدالتهاب است و به همین دلیل برای حفظ سلامت مغز مفید است. مصرف منظم آن از اختلالات ناشی از آسیب سلول‌های مغزی‌ و مرتبط با افزایش سن مانند زوال عقل و آلزایمر پیشگیری می‌کند. سیر سیاه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی خود سلول‌های آسیب دیده بدن را ترمیم می‌کند.

•    پیشگیری از بیماری‌های قلبی

هوموسیستئین آمینواسیدی است که به طور معمول در مقادیر بسیار کم در تمام سلول‌های بدن موجود است و افزایش آن به دیواره عروق آسیب زده و زمینه را برای بیماری‌های قلبی و عروقی فراهم می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که سیر سیاه با کاهش سطح هموسیستئین، کلسترول بد (LDL) و تری گلیسیرید در خون، منجر به حفظ سلامت قلب و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود.

•    کاهش وزن

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که سیر سیاه برای لاغری نیز مفید است و می‌تواند به چربی‌سوزی کمک کند. سیر سیاه به دلیل ترکیبات چربی‌سوز و آنتی‌اکسیدان‌هایی که دارد، به افزایش سطح چربی‌سوزی بدن، تنظیم قند خون و کاهش کلسترول کمک می‌کند.

•    افزایش میل جنسی

در برخی فرهنگ‌ها از سیر سفید و سیاه برای تقویت میل جنسی در مردان استفاده می‌کنند. آنتی اکسیدان‌های موجود در سیر بر جریان خون، سطح انرژی و دیگر مولفه‌های مهم برای فعالیت جنسی تأثیر می‌گذارند.

•    ضد سرطان

سیر سیاه به دلیل خواص آنتی اکسیدانی‌ خود، برای از بین بردن سلول‌های سرطانی مفید است. تحقیقات نشان داده‌اند که این ماده رشد سلول‌های سرطانی در روده بزرگ را کاهش می‌دهد. ترکیبات موجود در سیر سیاه آسیب سلولی را کاهش و رشد و گسترش سلول‌های سرطانی در بدن را محدود می‌کند.

روش‌های مصرف سیر سیاه

بسته به وضعیت عمومی سلامتتان توصیه می‌شود روزانه یک تا سه حبه سیر سیاه بخورید. البته باز هم به افراد بستگی دارد و نمی‌توان مقدار مشخصی را تعیین کرد. از سیر سیاه به روش‌های زیر می‌توانید در رژیم غذایی خود استفاده کنید:

-    سیر سیاه طعم شیرین‌تری دارد و مانند سیر خام بوی تندی ندارد، بنابراین می‌توانید آن را به صورت خام مصرف کنید.

-    در کنار انواع غذاها مثل سالاد و پیتزا می‌توانید از سیر سیاه به‌عنوان چاشنی استفاده کنید.    

-    سیر سیاه را می‌توانید با کره یا سرکه بالزامیک ترکیب کنید و به‌عنوان سس برای سالاد و استیک مصرف کنید.

جمع‌بندی

همانطور که پیشتر ذکر شد، سیر سیاه همان سیر خامی است که طی چند هفته در شرایط کنترل شده نگهداری شده و پس از این فرایند رنگ و طعم آن تغییر می‌کند.

همچنین در این فرآیند میزان آنتی اکسیدان سیر به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد که همین ویژگی آن را به یک داروی گیاهی مفید برای قلب، کبد، قند خون، مغز و حتی سرطان تبدیل کرده است.

به نظر نمی رسد سیر سیاه عوارض جانبی خاصی داشته باشد، اما اگر از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنید یا به سیر حساسیت دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید و از مصرف مقدار زیاد آن اجتناب کنید.