آیا از احساس ناخوشایند نفخ بعد از هر وعده غذایی خسته شده‌اید؟ فکر خارج شدن گاز در زمان نامناسب و در مقابل بقیه می‌تواند بدترین ترس شما باشد. اما اصلا جای نگرانی نیست؛ چرا که راهکارهای طبیعی زیادی برای تسکین سریع این درد وجود دارد. از چای زنجبیل گرفته تا دانه‌های رازیانه، قرن‌هاست که از این داروها برای تسکین هضم و بهبود عملکرد روده استفاده می‌شود.

نفخ معده یک مشکل شایع گوارشی است که با احساس پری، سنگینی و متورم شدن شکم همراه است و به دلیل تولید و حبس شدن گاز اضافه در دستگاه گوارش (معده یا روده) به وجود می‌آید. این وضعیت تجمع گاز در دستگاه گوارش زمانی اتفاق می‌افتد که هنگام نوشیدن یا غذا خوردن هوا را می‌بلعید. وقتی مقدار اسید معده برای هضم کافی نباشد، دستگاه گوارش گازهای روده‎ای بیش از حد تولید می‌کند که مخلوطی از اکسیژن، دی اکسید کربن، متان و هیدروژن است. عوامل مختلفی از جمله خوردن مواد غذایی نفخ‌آور، اختلالات گوارشی مثل سندرم روده تحریک‌پذیر و غیره در ایجاد نفخ نقش دارند.

در این مقاله با هم یاد می‌گیریم که چگونه با استفاده از روش‌های طبیعی و خانگی، این احساس ناخوشایند را برطرف نماییم.

علائم نفخ

نفخ معمولا همراه با چند علائم است که همه آنها در همه مبتلایان ظاهر نمی‌شوند، بلکه فراوانی و شدت آن برای هر فردی متفاوت است. علائم اصلی عبارتند از:

- احساس پری در معده

- احساس سفتی در ناحیه شکم

- درد در ناحیه زیر شکم

- یبوست

- اسهال

- تورم شکم

- گاز بیش از حد(نفخ)

- آروغ زدن مکرر

- حالت تهوع

دلایل نفخ یا گاز معده چیست؟

عوامل مختلفی در ایجاد نفخ معده نقش دارند که برخی از آنها عبارتند از:

- خیلی سریع غذا خوردن

- مصرف غذاها یا نوشیدنی‌های پرکربوهیدرات و نفخ‌دار

- پرخوری

- نجویدن درست غذا

- استرس و اضطراب

- یبوست

- مشکلات گوارشی

- تغییرات هورمونی

- داروهای خاص

- بیماری‌های زمینه‌ای

همه این دلایل منجر به نفخ و مشکلاتی مانند آروغ زدن می‌شود. خوشبختانه بسیاری از مواد موجود در آشپزخانه می توانند به شما کمک کنند تا از شر این مشکل در خانه خلاص شوید. در ادامه چند درمان خانگی موثر و بدون عوارض جانبی را برایتان آورده‌ایم.

درمان‌های خانگی نفخ

نفخ معمولاً پس از مدتی از بین می‌رود، اما برای برخی افراد یک مشکل تکرار شونده است. چنانچه نفخ معده شما برطرف نشد، باید برای تعیین علت به پزشک متخصص مراجعه کنید.

در حالی که برخی از موارد نفخ ممکن است نیاز به مراجعه به پزشک داشته باشند، چندین درمان خانگی وجود دارد که به کاهش علائم و بهبود هضم سالم کمک می‌کند. در ادامه لیستی از چند درمان خانگی موثر و آسان برای رفع و پیشگیری از نفخ شکم آورده شده است.

•    نعناع 

نعناع فلفلی که در طب سنتی ایران با نام «سوسنبر» نیز شناخته می‌شود، طبعی گرم و خشک دارد و حاوی خواص ضد اسپاسم طبیعی است که به آرامش عضلات دستگاه گوارش کمک می‌کند. این گیاه خاصیت ضدالتهابی قوی دارد که ورم معده را کاهش می‌دهد و فرآیند هضم غذا را آسان می‌کند.

مصرف نعناع، چه به صورت دمنوش، کپسول، عرق و یا روغن، یکی از بهترین درمان‌ها برای نفخ است، زیرا تجمع گاز را تسکین می‌دهد و به هضم غذا کمک می‌کند. این گیاه ماهیچه‌های معده را آرام و جریان صفرا را برای هضم چربی‌ها بهبود می‌بخشد. این بدان معنی است که غذا سریعتر از حد معمول از معده عبور می‌کند و بنابراین زمان نشستن در بدن و ترشح گاز را ندارد. 

برای کاهش نفخ می‌توانید مقداری برگ خشک نعناع را آسیاب کنید تا به صورت پودر درآید یا برگ‌های تازه را آسیاب کنید. دو قاشق غذاخوری از آن را در یک لیوان آب مخلوط کنید و یک ساعت قبل از غذا آن را بنوشید. این نوشیدنی را 1 تا 2 بار در روز بنوشید. همچنین نوشیدن نصف فنجان عرق نعنا به کاهش درد و از بین بردن سنگینی معده بعد از غذا کمک می‌کند.

•    زنجبیل

زنجبیل یک گیاه ضد التهاب و ضد اسپاسم است که به کاهش نفخ و سایر علائم گوارشی کمک می‌کند. زنجبیل حاوی ترکیبی به نام جینجرول است که هضم غذا را بهبود و گاز روده را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که این گیاه مشکلات مختلف معده مانند آروغ زدن، نفخ، سوء هاضمه، تهوع و استفراغ را درمان می‌کند. 

نوشیدن دمنوش زنجبیل و خوردن زنجبیل تازه دو تا از بهترین درمان‌ها برای نفخ هستند. به منظور کاهش نفخ می‌توانید مقدار کمی زنجبیل (خشک یا تازه) را به غذای خود اضافه کنید و یا می‌توانید یک قاشق چایخوری زنجبیل تازه رنده شده را با یه لیوان آب قبل از غذا مصرف کنید.

•    زیره 

زیره خاصیت ضدالتهابی، ضدعفونی کننده و ضد اسپاسمی دارد و به عنوان داروی گیاهی درمانی برای مشکلات گوارشی مانند سوهاضمه، نفخ و کولیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بذر خشک، عصاره یا عرق، و روغن زیره از شکل‌های رایج مصرف این گیاه هستند. زیره از انقباض ماهیچه‌های مخاط معده جلوگیری می‌کند و دستگاه گوارش شما را شل می‌کند. این امر هضم را با افزایش ترشح شیره‌های گوارشی بهبود می‌بخشد و در نتیجه مشکلات معده را کاهش می‌دهد.

یک تا دو قاشق چایخوری زیره را به یک لیوان آب اضافه کنید و بگذارید تا بجوشد. سپس اجاق گاز را خاموش کنید و اجازه دهید محلول خنک شود. این نوشیدنی را بعد از هر وعده غذایی بنوشید. این کار را می‌توانید ۲ تا ۳ بار در روز انجام دهید. سعی کنید مقدار بیشتری از این ادویه را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنید، به خصوص غذاهایی که باعث نفخ می‌شوند.

•    دمنوش بابونه

بابونه نه تنها استرس و اضطراب شما را کاهش می‌دهد بلکه هضم غذا را نیز بهبود می‌بخشد. این گیاه دارای خواص ضد التهابی است و به کاهش نفخ و آرام کردن سیستم گوارش کمک می‌کند. 

دمنوش بابونه از قدیمی‌ترین و بهترین دمنوش‌ها برای درمان نفخ شکم است. این دمنوش یک انتخاب عالی برای معده است زیرا میزان اسید موجود در معده را کاهش می‌دهد و همچنین مشکلات گوارشی مانند سندرم روده تحریک پذیر و اسهال را درمان می‌کند. نوشیدن دمنوش بابونه بعد از غذا برای تسکین نفخ بسیار مفید می‌باشد.

•    آب نارگیل

آب نارگیل یکی دیگر از نوشیدنی‌های مفید برای نفخ است که با کاهش التهاب روده و افزایش فعالیت سلول‌های مخاطی روده به کاهش نفخ و گاز کمک می‌کند. این نوشیدنی منبع عالی پتاسیم، کلسیم و کلرید است که مایعات بدن را تنظیم کرده و با کنترل سطح فشارخون ، تولید گاز معده را کاهش می‌دهد. 

همچنین آب نارگیل از جمله میوه‌های با کمترین مقدار فیبر است که برای افراد دارای بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر بسیار مفید است. بنابراین برای پیشگیری و رفع نفخ روزانه یک لیوان آب نارگیل تازه مصرف کنید.

•    سرکه سیب

سرکه سیب یکی دیگر از درمان‌های نفخ معده است که به تنظیم اسید معده و بهبود هضم کمک می‌کند. سرکه سیب ارگانیک حاوی آنزیم‌هایی است که به تقویت سیستم گوارشی کمک می‌کند.

توصیه می‌شود یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و قبل از غذا بنوشید. این کار باعث کاهش گاز معده و نفخ بعد از غذا می‌شود.

•    آب‌لیمو

لیمو سرشار از اسید اسکوربیک است. ویتامین C موجود در لیمو خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی دارد که در درمان مشکلات معده و نفخ موثر است. اگرچه آب لیمو اسیدی است، اما محیط معده را قلیایی می‌کند و در صورت مخلوط شدن با آب،  pHکلی بدن را تنظیم می‌کند.

لیمو یک مُدر(ادرارآور) طبیعی است و وقتی به آب گرم اضافه شود یک ملین ملایم است. مصرف آب لیمو به کاهش میزان نمک باقی مانده در بدن کمک می‌کند که منجر به کاهش نفخ می‌شود. نصف لیموترش را در یک لیوان آب گرم بریزید و با معده خالی میل کنید.

•    رازیانه

رازیانه یکی دیگر از گیاهان عالی برای درمان بیماری‌های مربوط به معده است. دانه‌های رازیانه با شل کردن ماهیچه‌های دستگاه گوارش نفخ و گاز معده را کاهش می‌دهند. این گیاه خاصیت ضد التهابی دارد و به کاهش ورم یا تحریکات روده کمک می‌کند که منجر به بهبود هضم غذا می‌شود.عصاره آن را از نوزادان گرفته تا افراد مسن می‌توانند به عنوان راهی برای کاهش نفخ و دفع گاز اضافی معده استفاده کنند.

نوشیدن یک فنجان دمنوش رازیانه برای سلامت معده شما معجزه می‌کند. تنها چیزی که نیاز دارید این است که مقداری دانه‌های خرد شده یا کامل را به یک فنجان آب جوش اضافه کنید و به مدت 10 دقیقه صبر کنید تا خوب دم بکشد. این دمنوش را صبح و ناشتا میل کنید تا نتیجه آن را سریع ببینید. همچنین می‎توانید بعد از وعده‌های غذا چند دانه رازیانه بجوید؛ این کار به هضم بهتر غذا کمک کرده و از تولید گاز در دستگاه گوارشی جلوگیری می‌کند.

بعلاوه شما می‌توانید از وب‌سایت ما دمنوش رازیانه ترکیبی ضد نفخ را تهیه کنید. این محصول یک دمنوش طبیعی و مفید برای رفع نفخ است که از ترکیب گیاهان طبیعی تهیه می‌شود. مصرف این دمنوش باعث کاهش نفخ شکمی، رفع دردهای معده و روده، بهبود عملکرد گوارش و افزایش سیستم ایمنی بدن می‌شود.

•    دارچین

دارچین یک ادویه بسیار محبوب است که به دلیل خواص دارویی خود شناخته شده است. این ادویه محبوب به دلیل خواص ضدالتهابی و ضد اسپاسم خود به اختلالات گوارشی کمک می‌کند و برای سوء هاضمه، گاز معده، نفخ، ناراحتی معده و اسهال مفید است. 

مصرف چای دارچین معده را آرام می‌کند، نفخ را کاهش می‌دهد و حرکات روده را بهبود می‌بخشد. زیرا دارچین تولید بزاق و اسید معده را افزایش می‌دهد و به بهبود هضم کمک می‌کند. همچنین مصرف این چای نقش موثری در کاهش تورم و پیشگیری از اسهال، معده درد و یبوست دارد. برای بهره مندی از این خواص کافی است 1 چوب دارچین و یا نصف قاشق چایخوری پودر آن را در چای یا 1 لیوان آب جوشیده بریزید و به مدت 10 دقیقه دم کنید.

•    چای سبز

یکی از مهم‌ترین نوشیدنی‌هایی که در هنگام ابتلا به گاز معده و نفخ باید به رژیم غذایی خود اضافه کنید، یک فنجان چای سبز است. چای سبز به دلیل محتوای بالای آنتی‌اکسیدان‌ها و کاتچین‌ها یک ماده کلیدی برای تسکین نفخ است. همچنین کاتچین‌ها دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی قوی هستند و به آرامش دستگاه گوارش، کاهش گازهای روده و کاهش نفخ کمک می‌کنند.

یک فنجان گرم چای سبز تازه دم کرده بدون شکر، سرعت متابولیسم شما را افزایش می‌دهد و مانند یک پری بیوتیک (فیبرهای غذایی غیرقابل هضم که رشد باکتری‌های خوب را در روده شما تحریک می کند) عمل می‌کند. اما به خاطر داشته باشید که هرگز چای سبز را با معده خالی ننوشید زیرا ممکن است باعث تولید گاز معده شود که می‌تواند نفخ معده شما را بدتر کند.

نکات بیشتر برای پیشگیری از نفخ

- آهسته غذا بخورید و هنگام غذا خوردن غذای خود را به درستی بجوید.

- غذاهای تند پوشش داخلی دستگاه گوارش را تحریک کرده و باعث ایجاد گاز، نفخ و حتی اسهال می‌شوند.

- از جویدن مداوم آدامس خودداری کنید.

- از استفاده از نی در هنگام نوشیدن مایعات خودداری کنید زیرا باعث می‌شود هوای بیشتری وارد معده شود.

- از نوشیدن نوشابه‌های گازدار خودداری کنید زیرا منجر به تشکیل گاز بیش از حد در روده می‌شوند.

- به طور منظم ورزش کنید.

- از مصرف دخانیات و الکل خودداری کنید.

- از مصرف غذاهایی که هضم آنها سخت است خودداری کنید.

- هیدراته بمانید.

- از دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا خودداری کنید.

سخن پایانی

نفخ معده یک مشکل شایع گوارشی است که توسط عوامل مختلفی از جمله عادات غذایی، اختلالات گوارشی و مصرف برخی داروها ایجاد می‌شود. تغییرات رژیم غذایی و درمان‌های خانگی می تواند به کاهش نفخ و سایر مشکلات گوارشی کمک کند.

در اغلب موارد مشکلات گوارشی، مانند نفخ، کوتاه مدت هستند و نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. با این حال، اگر نفخ شما برطرف نشد و منجر به بی خوابی، از دست دادن اشتها یا اختلال در زندگی روزمره شما شد، بهتر است بلافاصله با پزشک مشورت کنید.