سنگ کلیه یک بیماری شایع مجاری ادراری است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از آن رنج می‌برند. سنگ‌های کلیه رسوبات سختی هستند که در کلیه‌ها تشکیل می‌شوند و اغلب باعث درد و ناراحتی شدید می‌شوند. این سنگ‌ها زمانی تولید می‌شوند که مواد معدنی و نمک‌ها، معمولا اگزالات کلسیم، در کلیه‌ها متبلور شده و سنگ‌های سخت و کریستالی مانند ایجاد می‌کنند. 

در حالی که درمان‌های پزشکی برای سنگ کلیه در دسترس است، برخی افراد از درمان‌های خانگی طبیعی برای مدیریت علائم خود استفاده می‌کنند. در این مقاله به بررسی چگونگی ایجاد این سنگ‌های آزاردهنده و نحوه درمان موثر و سریع آنها با داروهای طبیعی خواهیم پرداخت. 

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه رسوبات سختی از مواد معدنی و نمک در داخل کلیه‌ها یا مجاری ادراری هستند. اندازه آنها می‎تواند متفاوت باشد، از ذرات ریز که با ادرار دفع می‌شوند تا سنگ‌های بزرگ که می‌توانند باعث درد شدید و حتی مسدود شدن مجاری ادرار شوند.

سنگ‌های کلیه معمولاً زمانی تشکیل می‌شوند که ادرار غلیظ می‌شود و به مواد معدنی و نمک‌ها اجازه می‌دهد تا متبلور شوند و به هم بچسبند. برخی از بیماری‌ها مانند پرکاری پاراتیروئید، نقرس و عفونت‌های دستگاه ادراری می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند. برخی داروها و عادات غذایی مانند رژیم غذایی سرشار از پروتئین، سدیم و قند نیز می‌توانند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهند.

انواع سنگ کلیه

انواع مختلفی از سنگ کلیه وجود دارد که هر کدام ویژگی‌های منحصر به فردی دارند و ممکن است به روش‌های درمانی متفاوتی نیاز داشته باشند. درک انواع مختلف سنگ کلیه می‌تواند به افراد کمک کند تا تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد مراقبت‌های پزشکی خود بگیرند و اقداماتی را برای جلوگیری از تشکیل سنگ در آینده انجام دهند.

سنگ‌های کلسیمی: رایج‌ترین نوع سنگ کلیه هستند و می‌توانند سنگ‌های اگزالات کلسیم یا فسفات کلسیم باشند. سطوح بالای کلسیم در ادرار می‌تواند منجر به تشکیل آنها شود.

سنگ‌های استروویت: این سنگ‌ها اغلب به دلیل عفونت‌های دستگاه ادراری ایجاد می‌شوند و به سرعت رشد کرده و بسیار بزرگ می‌شوند.

سنگ‌های اسید اوریک: این سنگ‌ها با رژیم غذایی سرشار از پورین(مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز) مرتبط هستند که می‌تواند منجر به افزایش اسید اوریک در ادرار شود.

سنگ‌های سیستین: این سنگ‌های نادر ارثی هستند و ناشی از یک اختلال ژنتیکی هستند که باعث می‌شود کلیه‌ها بیش از حد اسیدهای آمینه خاصی را دفع کنند.

چه چیزهایی باعث سنگ کلیه می‌شوند؟

یکی از شایع‌ترین علل سنگ کلیه کم آبی بدن است. هنگامی که بدن مایعات کافی دریافت نمی‌کند، ادرار غلیظ‌تر می‌شود که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ شود. برخی بیماری‌ها مانند نقرس، پرکاری پاراتیروئید و بیماری کرون(بیماری التهابی روده) نیز می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند.

یکی دیگر از علل شایع سنگ کلیه، رژیم غذایی است. به عنوان مثال، افرادی که پروتئین حیوانی، نمک و قند زیادی مصرف می‌کنند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ باشند. رژیم‌های غذایی کم کلسیم نیز می‌توانند خطر ابتلا به سنگ را افزایش دهند، زیرا کلسیم به جلوگیری از تجمع برخی مواد معدنی که می‌توانند سنگ‌ساز شوند، کمک می‌کند.

در برخی موارد، مصرف بعضی از داروها ممکن است منجر به ایجاد سنگ کلیه شوند. به عنوان مثال، برخی از آنتی‌اسیدها و دیورتیک‌ها خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهند. افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند باید در مورد کاهش خطر ابتلا به سنگ کلیه با پزشک خود صحبت کنند.

در نهایت، ژنتیک نیز می‌تواند در ایجاد سنگ کلیه نقش داشته باشد. افراد با سابقه خانوادگی سنگ ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به آن قرار بگیرند. محققان بر این باورند که این به دلیل عوامل ژنتیکی و سبک زندگی است که از طریق خانواده‌ها منتقل می‌شود.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه علائم مختلفی ایجاد می‌کند که می‌تواند بسیار دردناک و ناراحت کننده باشد. درک علائم سنگ کلیه مهم است، زیرا تشخیص زودهنگام و درمان می‌تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند. اگر به‌موقع برای درمان سنگ کلیه اقدام نکنید، سنگ‌ها بزرگ می‌شوند یا به اصطلاح  شاخ گوزنی می‌شوند. سنگ‌های شاخ گوزنی در اثر قلیایی شدن محیط ادرار تشکیل می‌شود و بزرگ شدن آن‌ها باعث انسداد حالب و مانع از خروج ادرار می‌شود. 

یکی از شایع‌ترین علائم سنگ کلیه درد است. این درد معمولاً در ناحیه کمر و پهلوها رخ می‌دهد و می‌تواند شدید باشد. همچنین ممکن است با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ و مشکل در دفع ادرار همراه باشد. گاهی اوقات، این درد ممکن است آنقدر شدید باشد که نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد.

یکی دیگر از علائم رایج سنگ کلیه تغییر در عادات ادراری است. افراد مبتلا به سنگ کلیه ممکن است تکرر ادرار یا مشکل در دفع ادرار را تجربه کنند. آنها همچنین ممکن است متوجه تغییر رنگ یا بوی ادرار خود شوند یا ممکن است خون در ادرار خود ببینند.

سایر علائم سنگ کلیه شامل تب، لرز و تعریق می‌باشد. این علائم معمولاً به دلیل عفونت‌هایی است که در اثر سنگ کلیه ایجاد می‌شوند. در برخی موارد، افراد ممکن است دچار خستگی، ضعف یا بی حالی شوند، به خصوص اگر علائم را برای مدت طولانی تجربه کرده باشند.

لازم به ذکر است گاهی سنگ کلیه ممکن است به هیچ وجه علائمی ایجاد نکند، به خصوص اگر کوچک باشند و بدون ایجاد انسداد یا مشکلات دیگر از طریق ادرار دفع شوند. با این حال، حتی سنگ‌های کوچک نیز می‌توانند به مرور زمان به کلیه‌ها آسیب وارد کنند، بنابراین مهم است که علائم را تحت نظر داشته باشید و در صورت بروز آنها به پزشک مراجعه کنید.

درمان‌های طبیعی سنگ کلیه

سنگ کلیه می‌تواند باعث درد و ناراحتی شدید شود و در صورت عدم درمان منجر به عوارض شود. در حالی که درمان پزشکی برای سنگ‌های بزرگتر ضروری است، اما چندین درمان خانگی طبیعی وجود دارند که می‌توانند به تسکین و پیشگیری از این مشکل کمک کند. در ادامه برخی از موثرترین درمان‌ها را برای شما آورده‌ایم:

•    نوشیدن آب کافی

یکی از بهترین درمان‌های طبیعی برای سنگ کلیه نوشیدن آب فراوان است. کم آبی بدن می‌تواند منجر به غلیظ شدن ادرار و افزایش خطر تشکیل سنگ کلیه شود. مصرف آب کافی برای رقیق کردن ادرار و جلوگیری از تشکیل سنگ بسیار مهم است.

•    آب‌لیمو

آب لیمو سرشار از اسیدسیتریک است که به حل شدن و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند. 

لیمو حاوی یک ماده شیمیایی به نام سیترات است که از تشکیل سنگ‌های کلسیمی جلوگیری می‌کند. سیترات همچنین می‌تواند سنگ‌های کوچک را بشکند تا راحت‌تر دفع شوند. 4 قاشق غذاخوری آب‌لیمو را با یک لیوان آب مخلوط کنید و روزانه بنوشید.

•    سرکه سیب

سرکه سیب یکی دیگر از داروهای خانگی موثر برای درمان سنگ کلیه است، زیرا به قلیایی شدن بدن و جلوگیری از تشکیل سنگ کمک می‌کند. سرکه سیب نیز حاوی اسید سیتریک است که می‌تواند به حل کردن رسوبات کلسیم کمک کند. 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را با آب مخلوط کرده و روزانه بنوشید. توصیه می‌شود این نوشیدنی را قبل از غذا مصرف کنید تا بیشترین تاثیر را داشته باشد.

•    ریحان

ریحان یک ادرارآور طبیعی است که می‌تواند به دفع سنگ کلیه کمک کند. این گیاه حاوی ترکیباتی است که به تثبیت سطح اسید اوریک کمک می‌کند و از آنجایی که حاوی اسید استیک است، به حل کردن سنگ‌های موجود نیز کمک می‌کند. ریحان تازه را به سالاد یا اسموتی‌های خود اضافه کنید یا روزانه یک فنجان چای ریحان دم کنید تا از سنگ کلیه جلوگیری کنید.

•    آب انار

آب انار حاوی ترکیباتی است که اسیدیته ادرار را کاهش می‌دهد و از تشکیل سنگ جلوگیری می‌کند. خواص آنتی اکسیدانی انار شانس ایجاد سنگ کلیه را کاهش داده و از بین بردن آنها را تسهیل می‌کند. از آنجایی که یکی از بهترین منابع فیتوکمیکال فعال است،  به تسکین سوزش ادرار ناشی از سنگ کمک می‌کند و همچنین به عنوان یک شل کننده عضلانی، دفع سنگ‌های کلیه را از مجاری ادراری تسهیل می‌کند. بنابراین به طور منظم آب انار بنوشید تا کلیه‌های خود را سالم نگه دارید.

•    گزنه

برگ گزنه یک گیاه ادرارآور و ضد التهاب طبیعی است که به پیشگیری و درمان سنگ کلیه کمک می‌کند. یک فنجان چای برگ گزنه را دم کرده و روزانه آن را بنوشید یا برای جلوگیری از سنگ کلیه، برگ‌های تازه گزنه را به سالاد یا اسموتی‌های خود اضافه کنید. 

•    لوبیا قرمز

لوبیا منبع عالی فیبر است و می‌تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک کند. همچنین لوبیا قرمز یک دیورتیک(ادرارآور) طبیعی بوده که با افزایش حجم ادرار به درمان سنگ کلیه کمک می‌کند. کافی است یک پیمانه لوبیا را در دو لیتر آب به مدت ۱۰ دقیقه جوشانده و سپس آب آن را صاف کنید. می‌توانید هر چند وقت یک بار یک لیوان از آب لوبیا را میل کنید.

•    ریشه قاصدک

ریشه قاصدک نیز یک دیورتیک طبیعی است که می‌تواند به افزایش تولید ادرار و دفع مواد معدنی اضافی کمک کند. یک فنجان چای ریشه قاصدک را دم کرده و روزانه آن را بنوشید تا از سنگ کلیه جلوگیری کنید.

•    هندوانه

هندوانه سرشار از آب و پتاسیم است که به دفع سنگ کلیه کمک می‌کند. هندوانه به گردش خون و حفظ سطح اسید موجود در ادرار نیز کمک می‌کند. خوردن هندوانه یا نوشیدن روزانه آب آن به تجزیه طبیعی سنگ کلیه کمک می‌کند.

•    آب کرفس

کرفس حاوی پتاسیم و آنتی اکسیدان است که از تجمع مواد معدنی در کلیه جلوگیری می‌کند و خطر تشکیل سنگ را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، آب کرفس یک ادرارآور طبیعی است که به دفع مواد زائد و سموم از طریق کلیه ها کمک می‌کند. سه تا چهار عدد ساقه کرفس شسته شده را بردارید و تکه تکه کنید. سپس قطعات را با مقداری آب در مخلوط کن بریزید و بلافاصله بعد از هم زدن میل کنید.

سخن پایانی

سنگ کلیه یک بیماری دردناک و ناراحت کننده است که بسیار شایع است. با این حال، با گنجاندن نکات فوق در برنامه روزانه خود، یه طور طبیعی می‌توانید سنگ کلیه را پیشگیری و درمان کنید. به یاد داشته باشید که همیشه قبل از شروع هر گونه داروهای گیاهی یا مکمل‌های جدید با پزشک خود مشورت کنید، به خصوص اگر در حال حاضر دارو مصرف می‌کنید یا هر گونه بیماری زمینه‌ای دارید. با مراقبت و توجه مناسب، می‌توانید کلیه‌های خود را سالم نگه دارید تا به درستی کار کنند.