با افزایش دما، اهمیت خنک نگه داشتن و هیدراته نگه داشتن بدن نیز افزایش می‌یابد. برخی مواد غذایی خاصیت خنک کنندگی طبیعی بر بدن دارند و برای رژیم غذایی تابستانی شما مناسب هستند. این غذاهای تابستانی نه تنها به حفظ آب و دمای بدن کمک می‌کنند، بلکه سرشار از مواد مغذی هستند که در ماه‌های گرم باعث سلامتی می‌شوند. 

با رسیدن فصل تابستان، سفره‌های غذای ما تغییر زیادی می‌کند. برای مثال، بیشتر ما به دنبال طرز تهیه غذای خنک برای تابستان می‌رویم و از غذاهای سنگین دوری می‌کنیم. زیرا غذایی که می‌خورید می‌تواند بدن شما را گرم کند و متابولیسم موادغذایی باعث افزایش دمای بدن ما می‌شود. یعنی هرچه غذا‌هایی که در فصل تابستان می‌خوریم کالری بیشتری داشته باشد، دمای بدن بالاتر می‌رود. به همین دلیل غذاهای مفید در تابستان سبک، خنک‌کننده و کم کالری هستند.

اگرچه آب و آبمیوه‌ها بدن را از سموم پاک می‌کند و اثر خنک کنندگی ایجاد می‌کنند، اما نوشیدن یک لیتر آب خنک به تنهایی تفاوتی ایجاد نمی‌کند، بهترین راه برای خنک نگه داشتن بدن در تابستان این است که رژیم غذایی خود را تغییر دهید و تا حد امکان غذاهای خنک کننده را در رژیم غذایی خود قرار دهید. این امر به کاهش گرمای داخلی بدن شما کمک می‌کند و با افزایش دما احساس راحتی و سلامتی به شما می‌دهد.

از نظر طب سنتی، حتی فصول نیز طبع خاص خود را دارند که به همراه آن، مزاج تمام اجزای طبیعت بویژه بدن انسان نیز تغییر می‌کند.  مثلا تابستان مزاج گرم و خشک دارد اما تابستان در نواحی ساحلی که در آن باران می‌بارد ، مزاج گرم و تر دارد. به همین دلیل سبک زندگی افراد در فصول مختلف باید متفاوت باشد و غذاهایی که افراد در فصول مختلف می‌خورند باید متناسب باشد وگرنه بیمار خواهند شد. حتی حالت خواب و میزان فعالیت‌های بدنی و... نیز باید تفاوت داشته باشد.

در حالی که نمی‌توانید گرمای تابستان را کنترل کنید، اما مطمئناً می‌توانید بدن خود را با مصرف غذاهای مناسب خنک نگه دارید. علاوه بر نوشیدن آب زیاد، مصرف خوراکی‌هایی که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شوید باعث کاهش گرمای داخلی بدن شده و کمک می‌کنند تا در گرمای تابستان کمتر اذیت شوید.

دلایل گرمای بدن در تابستان:

به غیر از غذایی که در تابستان می‌خورید، عوامل دیگری نیز باعث افزایش دمای بدن می‌شوند. برخی از آنها عبارتند از:

- پوشیدن لباس‌های تنگ یا سنگین 

- ورزش و فعالیت بدنی سنگین

- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید 

- مصرف برخی از داروها

چرا غذاهای خنک کننده را انتخاب کنیم؟

در طول تابستان، بدن برای تنظیم دمای بدن و هیدراته ماندن نیاز به کمک بیشتری دارد. غذاهای خنک‌کننده معمولاً محتوای آب بالایی دارند، سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند و حاوی فیبرهای مفید هستند که آنها را برای مصرف در هوای گرم ایده‌آل می‌کند. یک رژیم غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و سایر غذاهای آبرسان از گرمازدگی و کم آبی بدن جلوگیری و در عین حال انرژی شما را تامین می‌کند.

بهترین غذاهای تابستانی برای خنک نگه داشتن بدن

اگر فکر می‌کنید که نوشیدنی‌های سرد و دسرهای یخ‌زده می‌توانند شما را خنک نگه دارند، سخت در اشتباه هستید. مصرف این خوراکی‌های سرد تاثیر عکس دارند. درست است که در لحظه‌ی مصرف کمی احساس خنکی می‌کنید اما چند دقیقه بعد گرما بیشتر از قبل شما را آزار خواهد داد. در ادامه به معرفی خوراکی‌هایی می‌پردازیم که مصرف آن‌ها نه تنها شما را در تابستان خنک نگه می‌دارد، بلکه سلامت بدنتان را هم حفظ می‌کند:

•    خیار

خیار یکی از خنک‌ترین غذای ضروری برای فصل تابستانی است که بدن را سم‌زدایی کرده و شما را هیدراته نگه می‌دارد. خیار به طور طبیعی کالری، کربوهیدرات، سدیم، چربی و کلسترول پایینی دارد و 96٪ آن از آب تشکیل شده است که آن را به گزینه‌ای عالی برای هیدراته نگه داشتن شما در روزهای گرم تبدیل می‌کند. بعلاوه، خیار منبع خوبی از فیبر محلول است که باعث می‌شود برای مدت طولانی‌تری احساس سیری کنید. همچنین منبع خوبی از پتاسیم است که برای جبران الکترولیت‌های از دست رفته از طریق عرق بسیار مهم است. روزانه 1 عدد خیار مصرف کنید تا به طور طبیعی حرارت بدن را کاهش دهد و یا آن را به سالادها و ماست خود اضافه کنید.

•    هندوانه

این میوه‌ی آبدار به دلیل طعم شیرین خود یکی از محبوب‌ترین میوه‌های تابستانی است. هندوانه با داشتن تقریباً 92 درصد آب، یک آبرسان قوی محسوب می‎شود. همچنین منبع خوبی از ویتامین‌های A و C است و لیکوپن موجود در آن از پوست شما در برابر نور خورشید محافظت می‌کند. این میوه نه تنها تشنگی شما را رفع می‌کند، بلکه بدن شما را هیدراته و خنک نگه می‌دارد. به علاوه، سرشار از پتاسیم است که به حفظ تعادل الکترولیت بدن کمک می‌کند.

همچنین هندوانه یک آنتی‌اکسیدان قوی نیز هست که از سلول‌های شما در برابر آسیب محافظت می‌کند و حتی خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. برای خنک نگه داشتن خود و تنظیم دمای بدن، روزانه این میوه پرخاصیت را میل کنید و یا از آن در اسموتی‌های خود استفاده کنید.

•    کدو سبز

کدو سبز سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و حاوی مقدار زیادی آب است که در گرمای سوزان تابستان شما را هیدراته نگه می‌دارد. نه تنها کم کالری است، بلکه سدیم، چربی، کربوهیدرات و کلسترول آن نیز کم است. همچنین این سبزی پر از فیبر باعث می‌شود احساس سیری بیشتری داشته باشید و برای کسانی که به دنبال کاهش وزن هستند نیز یک گزینه عالی است. در این روزهای گرم تابستان با مصرف آب کدو سبز یا با اضافه کردن آن به ماست و مصرف آن به صورت کبابی، بدن خود را خنک نگه دارید.

•    ماست

ماست حاوی پروبیوتیک‌هایی است که به هضم غذا کمک کرده و بدن را خنک می‌کند. ماست دارای طبع سرد و تر است اما ماست چکیده سردی کمتری نسبت به ماست معمولی دارد. هرچه ماست ترش‌تر باشد سردی آن زیادتر است. استفاده از ماست همراه کشمش، نعناع  یا  خیار در فصل تابستان می‌تواند بدن شما را خنک کند .

•    آب نارگیل

آب نارگیل یک نوشیدنی فوق‌العاده و با طراوت است که شما را در ماه‌های گرم تابستان هیدراته نگه می‌دارد. این مایع شفاف که در داخل نارگیل‌های سبز و تازه یافت می‌شود، مملو از مواد مغذی و الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم، سدیم، منیزیم و کلسیم است که می‌تواند مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته در اثر تعریق را دوباره جایگزین کند.

این نوشیدنی تابستانی آبرسان، کاملاً بدون کلسترول و چربی و کم کالری است. برخلاف نوشیدنی‌های شیرین غیرطبیعی مانند نوشابه‌ها یا آب میوه‌ها، آب نارگیل یک جایگزین طبیعی و مفید است که در کاهش وزن نیز موثر است. آب نارگیل همچنین به تصفیه خون، تنظیم فشار خون و هضم غذا کمک می‌کند.

•    نعنا

نعناع به دلیل خواص خنک‌کنندگی خود شناخته شده است که می‌تواند تأثیر مثبتی بر بدن و ذهن در طول تابستان داشته باشد. این گیاه همه کاره یک خنک‌کننده طبیعی است و وقتی با لیمو ترکیب می‌شود می‌تواند مثل یک بمب خنک کننده عمل کند. از ساده‌ترین راه‌ها برای تهیه‌ی یک نوشیدنی خنک کننده در تابستان ترکیب نعنا، کمی لیمو و شربت سکنجبین است.

نعنا جلوی افزایش دمای بدن را می‌گیرد، به هضم غذا کمک می‌کند، حالت تهوع و سردرد را از بین می‌برد و در درمان خستگی و افسردگی بسیار موثر است. همچنین دمنوش نعنا می‌تواند یک محرک عالی برای افزایش تعریق و در نتیجه خنک‌تر شدن بدن باشد.

ساده‌ترین راه مصرف نعنا هم قرار دادن چند برگ نعنا در یک شیشه‌ی آب و نوشیدن آن در طول روز است. بهتر است برگ‌های نعنا یک ساعت در بطری آب بمانند و بعد از آن شروع به نوشیدن آب کنید. همچنین برگ‌های نعناع را می‌توان به آب، چای یا اسموتی‌ها اضافه کرد تا طعمی تازه و خنک‌کننده داشته باشد. 

•    گشنیز

گشنیز به دفع گرمای اضافی و سموم بدن کمک می‌کند. بدن را سم‌زدایی می‌کند و در عین حال آن را خنک و شاداب نگه می‌دارد. این سبزی ضد التهاب است و دستگاه گوارش را تسکین می‌دهد. علاوه براین، با افزایش تعریق و کاهش دمای داخلی بدن، تب یا دمای بالای بدن را کاهش می‌دهد. مقداری گشنیز را له کنید و آب آن را با مقداری آب مخلوط نمایید و کمی شکر هم به آن اضافه کنید. این نوشیدنی را هر روز می‌توانید میل کنید.

•    کرفس

یکی دیگر از مواد غذایی با درصد آب بالا کرفس است. از آنجایی که حاوی 95 درصد آب و الکترولیت است، گزینه خوبی برای آبرسانی و حفظ مایعات در بدن است. فواید آن به آبرسانی محدود نمی‌شود، این گیاه حاوی آنتی اکسیدان‌هایی است که به پاکسازی پوست و کاهش علائم پیری نیز کمک می‌کند. برای بهره‌مندی از خواص خنک‌کنندگی آن می‌توانید روزانه از آب کرفس استفاده کنید و یا ان را به سالادهای خود اضافه کنید.

•    غذاهای تند

اگرچه ممکن است غیرقابل تصور به نظر برسد، اما غذاهای تند در واقع به خنک شدن بدن شما کمک می‌کنند. هنگام مصرف غذاهای تند، بدن با تولید عرق واکنش نشان می‌دهد که سپس تبخیر شده و پوست را خنک می‌کند. ادویه‌هایی مانند فلفل قرمز نیز باعث گشاد شدن عروق و رگ‌های خونی می‌شوند که منجر به خنک شدن بدن می‌شود.

•    لیمو

لیمو یکی از میوه‌هایی است که به راحتی در دسترس است و سرشار از ویتامین C است. مخلوط کردن یک قاشق آب لیمو با آب می‌تواند برای بدن شما به خصوص در فصل گرما معجزه کند. خواص طبیعی آنتی‌اکسیدانی و آنتی باکتریال موجود در لیمو به مبارزه با عفونت‌ها و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. کم آبی یکی از عوارض رایج فصل تابستان است که با نوشیدن یک لیوان آب لیمو می‌توانید بدن خود را آبرسانی و pH بدن را متعادل کنید. حدود 90 درصد آب‌لیمو از آب تشکیل شده است و همچنین حاوی الکترولیت است، بنابراین آب لیمو شما را به خوبی هیدراته نگه می‌دارد.

نوشیدنی‌های مناسب تابستان در طب سنتی

- شربت انار

- شربت غوره

- شربت ریواس

- شربت خاکشیر

- شربت عناب 

- شربت زرشک

- شربت سکنجبین

- لیموناد

- شربت نارنج یا بالنگ

- شربت سماق

- ماءالشّعیر 

کلام آخر

علاوه بر رژیم غذایی تابستان خود، به یاد داشته باشید که با نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز بدن خود را هیدراته نگه دارید. لباس‌های سبک و گشاد بپوشید و سعی کنید در ساعات اوج گرما در داخل خانه بمانید. این تغییرات ساده سبک زندگی می‌تواند به شما در مدیریت موثرتر گرمای تابستان کمک کند.