با افزایش سن، مشکلات سلامتی چند برابر می‌شود. مشکلاتی مانند فشار خون بالا بسیار شایع هستند و اگر اقدامات لازم را برای کنترل آن انجام ندهید، می‌تواند زندگی شما را به خطر بیندازد. 

این مشکل جدی سلامتی در میان بزرگسالان رخ می‌دهد و کنترل و مدیریت آن نیاز به تغییر سبک زندگی و مصرف برخی داروها دارد.  متاسفانه فشار خون بالا به‌ندرت علائم قابل توجهی دارد اما اگر درمان نشود، خطر مشکلات جدی مانند حملات قلبی و مغزی را افزایش می‌دهد. وقتی فشار خون بالا باشد، خون به شدت به دیواره رگ‌های خونی فشار می‌آورد که منجر به نارسایی قلبی، سکته مغزی و حتی افزایش خطر مرگ می‌شود.

اغلب از فشار خون بالا به عنوان "قاتل خاموش" یاد می‌شود، زیرا می‌تواند بدون هیچ علائمی به شریان‌ها، قلب و سایر اندام‌های حیاتی شما آسیب برساند. به همین دلیل باید با راه‌های پایین آوردن آن آشنا شوید و آنها را رعایت کنید. خوشبختانه، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند به مدیریت فشار خون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک کند و روش‌های موثر زیادی برای مبارزه با این بیماری بدون تکیه بر دارو وجود دارد. در طب سنتی، استفاده از گیاهان دارویی به‌عنوان یک راه‌حل طبیعی و کم عوارض برای کاهش فشارخون موردتوجه قرار گرفته است. در این برگ از مجله منجی سبز راهکارهای خانگی و طبیعی که در تنظیم و کاهش فشار خون موثر هستند را بررسی خواهیم کرد. پس با ما همراه باشید!

علائم و نشانه‌های فشار خون بالا

اگرچه فشار خون معمولا بدون هیچ علائمی است، اما برخی از افراد ممکن است علائم قابل توجهی داشته باشند. البته ممکن است سالها طول بکشد تا بیماری به حد جدی برسد که این علائم آشکار شوند. بهرحال آگاهی از علائم و نشانه‌های فشار خون برای مدیریت و پیشگیری موثر این وضعیت بسیار مهم است. برخی از علائم و نشانه‌های رایج فشار خون بالا عبارتند از: 

سردرد: سردردهای مکرر و شدید در صبح می‌تواند نشان‌دهنده فشار خون باشد.

سرگیجه: احساس سبکی سر یا احساس سرگیجه به خصوص در هنگام ایستادن ناگهانی نیز یکی از علائم فشار خون می‌باشد.

تاری دید: تاثیر فشار خون بر رگ‌های خونی چشم می‌تواند باعث اختلالات بینایی شود. رسیدگی زودهنگام به آن برای جلوگیری از آسیب طولانی‌مدت بسیار مهم است.

درد قفسه سینه: این علامت جدی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد، زیرا می‌تواند نشان دهنده بحران فشار خون یا مشکلات قلبی باشد.

تنگی نفس: احساس تنگی نفس از علائم هشدار دهنده فشار خون بالا می‌باشد که بر عملکرد قلب تأثیر می‌گذارد.

خون دماغ: اگرچه خون دماغ به طور کلی به عنوان علامت فشار خون بالا در نظر گرفته نمی‌شود و به ندرت اتفاق می‌افتد، اما ممکن است در برخی از افراد مبتلا به فشار خون بالا رخ دهد.

ضربان قلب نامنظم: تپش‌های قابل توجه یا ضربان قلب نامنظم می‌تواند به دلیل فشار خون بالا ایجاد شود.

خستگی و گیجی: این علائم ناشی از کاهش اکسیژن‌رسانی به دلیل اختلال در گردش خون می‌باشد.

علل فشار خون بالا

فشار خون بالا به دلایل مختلفی رخ می‌دهد که در ادامه برخی از عوامل کلیدی موثر در افزایش فشار خون آورده شده است:

ژنتیک: سابقه خانوادگی فشار خون بالا احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد. استعدادهای ژنتیکی، بر نحوه کنترل رگ‌های خونی و هورمون‌ها بر عملکرد فشار خون تأثیر می‌گذارد.

سن: خطر ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن افزایش می‌یابد، زیرا رگ‌های خونی به طور طبیعی در طول سال‌ها سفت و باریک می‌شوند.

سبک زندگی: رژیم غذایی و ورزش نقش مهمی دارند. عادات ناسالم مانند مصرف غذاهای پر سدیم، سیگار کشیدن و عدم فعالیت بدنی می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. برعکس، یک رژیم غذایی متعادل سرشار از میوه‌ها و سبزیجات و کم نمک می‌تواند به مدیریت و کنترل آن کمک کند.

استرس: استرس طولانی مدت باعث ترشح هورمون‌هایی می‌شود که رگ‌های خونی را منقبض کرده و ضربان قلب را تسریع می‌کند و منجر به افزایش فشار خون می‌شود.

چاقی: اضافه وزن نیاز به خون بیشتری برای تامین اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌ها دارد، حجم گردش خون در رگ‌های خونی و در نتیجه فشار بر دیواره سرخرگ‌ها افزایش می‌یابد که منجر به فشارخون بالا می‌شود.

بیماری‌های مزمن: داشتن بیماری‌های مزمن نیز شانس ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد. شرایطی مانند بیماری کلیوی، دیابت و آپنه خواب(وقفهٔ تنفسی در خواب) اغلب با خطر بالاتر فشار خون همراه است.

درمان‌های خانگی طبیعی برای کاهش فشار خون

همانطور که پیشتر ذکر شد، فشار خون بالا عوارض جدی برای سلامتی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی و نارسایی کلیه ایجاد می‌کند. اما خوشبختانه راهکارهای طبیعی بسیاری برای کاهش آن وجود دارد که در ادامه به معرفی موثرترین آنها می‌پردازیم:

•    سیر

سیر یک راه طبیعی آسان برای تنظیم فشار خون است. آلیسین اصلی‌ترین ماده موثر در سیر است که نقش بسیار مهمی را در کاهش فشار خون ایفا می‌کند. آلیسین موجود در سیر از تولید آنژیوتانسی II جلوگیری می‌کند که با تاثیر بر روی عروق خونی و تنگ کردن آنها باعث افزایش فشار خون می‌شود. با جلوگیری از تولید آنژیوتانسین II دیواره رگ‌ها شل شده و خون راحت‌تر در آنها جریان پیدا می‌کند که نهایتا این مسئله منجر به کاهش فشار خون شما می‌گردد. 

سیر همچنین تولید اکسید نیتریک را تحریک می‌کند که اثر گشاد کنندگی عروق را دارد و به گردش خون کمک می‌کند و فشار روی قلب را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، سیر برای حفظ سلامت قلب و عروق نیز عالی است، زیرا دارای خواص آنتی اکسیدانی باورنکردنی است که از رگ‌های خونی محافظت می‌کند. یکی از راه‌های مصرف سیر، دم کردن آن در آب و نوشیدن آن در طول روز است. یک حبه سیر خام را در یک فنجان آب بریزید و بگذارید شش تا هشت ساعت (یا یک شب) خیس بخورد. پس از این مدت، آن را قبل از صبحانه با معده خالی بنوشید. 

•    برگ زیتون

درست مانند سیر، برگ درخت زیتون یکی از بهترین درمان‌های طبیعی برای فشار خون بالا است. آنها دارای پلی‌فنول‌هایی هستند که فشار خون را تنظیم می‌کنند، بدون اینکه خطر ایجاد افت فشار خون را داشته باشند، حتی اگر بیش از حد مصرف شوند. علاوه بر این، برگ زیتون همچنین دارای اثر آرام‌بخشی است که به کنترل استرس و اضطراب کمک می‌کند.

برگ‌های زیتون را در قابلمه‌ای با آب جوش بریزید و بگذارید پنج تا ده دقیقه برگ‌ها خیس بخورند. سپس مخلوط را صاف کنید و بگذارید خنک شود. سه تا چهار فنجان از این دمنوش را می‌توانید در طول روز بنوشید.

•    آب زرشک

آب زرشک با داشتن خواص ضد التهابی، ضد اکسیدانی و مسکن، به بهبود سلامت قلب و عروق کمک می‌کند و فشار خون را کاهش می‌دهد. آب زرشک همچنین شامل کلسیم، پتاسیم و منگنز است که برای کنترل فشار خون مفید هستند. برای استفاده از خواص آب زرشک برای کاهش فشار خون، می‌توانید روزانه آن را به‌عنوان یک نوشیدنی مفید به جای نوشیدنی‌های مضر مانند انواع نوشابه‌ها مصرف کنید.

 زرشک سرشار از آنتی‎اکسیدانی به نام آنتوسیانین است. اخیرا محققان، یک تحقیق بزرگ بر روی بیش از ۳۴۰۰۰ فرد مبتلا به فشار خون بالا انجام دادند. نتایج نشان داد، کسانی‌ که بیشترین میزان مصرف آنتوسیانین را در روز داشتند، احتمال کاهش خطر فشار خون در آن‌ها ۸ درصد بیشتر بود. برای استفاده از خواص آب زرشک برای کاهش فشار خون، می‌توانید روزانه آن را به‌عنوان یک نوشیدنی مفید به جای نوشیدنی‌های مضر مانند انواع نوشابه‌ها مصرف کنید. همچنین می‎توانید از آب زرشک در قالب اسموتی به‎ عنوان یک میان‌وعده استفاده کنید.

•    چای ترش

چای ترش نوعی دمنوش است که از گیاه گل جامائیکا یا گیاه هیبیسکوس (Hibiscus Sabdariffa) تهیه می‌شود. این چای سرشار از فلاونوئیدهایی است که به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. چای ترش حاوی ترکیباتی مانند پلی فنول‌ها و آنتوسیانین‌ها است که دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و ضد التهابی هستند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای ترش می‌توانند به بهبود عملکرد سیستم عروقی، گشاد کردن عروق و کاهش مقاومت عروقی کمک کنند.

چای ترش همچنین به عنوان یک دیورتیک(ادرارآور) عمل می‌کند و سدیم را از جریان خون می‌گیرد و فشار روی دیواره شریان را کاهش می‌دهد. مصرف یک تا سه فنجان چای ترش در روز به مدت 2 تا 6 هفته می‌تواند به درمان فشار خون در بیماران مبتلا به فشار خون بالا کمک کند. 

•    دارچین

دارچین یک ادویه معطر است که مردم برای قرن‌ها از آن در طب سنتی برای درمان بیماری‌های قلبی از جمله فشار خون بالا استفاده می‌کردند. دارچین به گشاد شدن و شل شدن رگ‌های خونی کمک می‌کند، که منجر به کاهش فشار خون می‌شود.  به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی خود در کنترل فشار خون نقش داشته و میزان چربی و کلسترول خون را تنظیم می‌کند. کلسیم موجود در آن رگ‌های خونی را منبسط کرده و باعث کاهش فشار خون می‌شود. همچنین در کنترل وزن و کاهش قند خون نیز تاثیر بسزایی دارد. بنابراین از افزودن این ادویه معطر به رژیم غذایی خود غافل نشوید.

•    زنجبیل

زنجبیل دارای خاصیت ضد التهابی و ضداکسیدانی است و به همین دلیل عملکرد قلب و عروق را بهبود بخشیده و به‌سرعت فشارخون بالا را پایین می‌آورد. مردم قرن‌هاست که از زنجبیل برای درمان بیماری‌هایی مانند بیماری قلبی، گردش خون، سطح کلسترول و فشارخون استفاده می‌کنند. زنجبیل خوش طعم را به راحتی می‌توانید در رژیم غذایی خود بگنجانید. همچنین دمنوش آن یکی از مفیدترین دمنوش‌ها برای فشار خون بالا می‌باشد.

•    آب چغندر

آب چغندر حاوی نیترات است که در بدن به اکسید نیتریک تبدیل می‌شود که به گشاد شدن رگ‌های خونی و در نتیجه کاهش سطح فشار خون بالا کمک می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که روزانه 250 میلی‌لیتر آب چغندر به مدت چهار هفته مصرف کردند، فشار خون آنها به میزان قابل نوجهی کاهش یافته است. 

علاوه بر این، آب چغندر مملو از آنتی اکسیدان‌هایی است که از عواملی که منجر به فشار خون و سایر مشکلات قلبی عروقی می‌شوند مانند التهاب و استرس اکسیداتیو محافظت می‌کند؛

•    سیاهدانه

جویدن سیاه دانه صبح ها به صورت ناشتا برای کاهش فشارخون مفید است. اما باید دقت داشته باشید که این گیاه با داروهای فشارخون تداخل دارد. اگر هر دو را هم‌زمان استفاده کنید، فشارخون تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند و ممکن است عوارض جدی داشته باشد. به همین دلیل اگر پزشک برای شما داروی فشارخون تجویز کرده است، به‌هیچ‎وجه از سیاه‌دانه استفاده نکنید.

•    مصرف نمک را محدود کنید

نمک موجب افزایش فشار خون می‌شود زیرا باعث می‌شود بدن آب اضافی را در خود نگه دارد و در نتیجه حجم خون را در داخل رگ‌ها افزایش می‌دهد. این کار باعث افزایش فشار در رگ‌های خونی شما می‌شود که متعاقباً فشار خون نیز افزایش می‌یابد.

بنابراین از افزودن نمک به وعده‌های غذایی خود اجتناب کنید و مصرف غذاهای فرآوری شده را که دارای سدیم بالایی هستند کاهش دهید. کاهش مصرف نمک یک درمان سریع و ساده برای فشار خون بالا می‌باشد.

کلام آخر

درمان فشار خون بالا به معنی کنترل و مدیریت این بیماری است. علاوه بر داروهایی که پزشک برای کنترل فشارخون تجویز می‌کند، می‌توان با رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، ترک سیگار و ورزش منظم به پایین آوردن فشار خون بالا کمک کرد. همچنین در طب سنتی مصرف برخی دمنوش‌ها و گیاهان برای کاهش فشارخون توصیه شده است. 

فشار خون یک بیماری خاموش است که در بسیاری از افراد هیچ علائمی ندارد و یا علائم آن با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته می‌شود. در صورتی که به تازگی متوجه بروز علائمی خاص در سلامتی‌تان شده‌اید و یا در خانواده‌تان کسی سابقه فشار خون بالا دارد، بهتر است از یک پزشک کمک بگیرید.